Svake godine u Srbiji od raka oboli 41.000 i umre 21.000 osoba. Maligna oboljenja su drugi po učestalosti uzrok smrti, odmah iza bolesti srca i krvnih sudova. Kod muškaraca, najčešće se radi o malignim tumorima pluća, debelog creva i prostate a kod žena su najčešći su maligni tumori dojke, debelog creva, grlića materice i pluća.
Primarna prevencija podrazumeva sprečavanje nastanka oboljenja kroz smanjenje izložensoti faktorima rizika ili kroz pozitvno ponašanje. Sa stanovišta javnog zdravlja, najznačajnije mere primarne prevencije malignih bolesti usmerene su na: upotrebu duvana, ishranu, gojaznost, fizičku neaktivnost, upotrebu alkohola, infekcije povezane sa malignim bolestima, ultravioletno i jonizujuće zračenje kao i profesionalna ekspozicija kancerogenim agensima. Procenjuje se da bi se primenom svega onoga što se zna o prevenciji kancera mogao sprečiti oko 40% slučajeva.
Primena navedenih mera značajna je za očuvanje zdravlja i prevenciju kako malignih tako i drugih, uglavnom hroničnih nezaraznih bolesti (oboljenja kardiovaskularnog sistema i respiratornog sistema, dijabet i dr.)
Pored toga, primena ovih mera koje se odnose na način života (pušenje, ishranu, telesnu težinu, gojaznost) značajna je i kod onkoloških pacijenata u cilju ublažavanja tegoba vezanih za bolest ili lečenje, opšte stanje pacijenta ali i uspešnost lečenja i prognozu maligne bolesti.
Medjutim, prevencija raka nije uvek moguća. Kada se bolest pojavi, uspešnost njenog lečenja zavisiće na prvom mestu od stadijuma bolesti u trenutku postavljanja dijagnoze. Zbog toga veliki značaj ima i sekundarna prevencija bolesti.
Sekundarna prevencija podrazumeva rano otkrivanje bolesti u cilju uspešnijeg lečenja i smanjenja smrtnosti bolesti za koju se sprovodi. Obuhvata edukaciju o ranim simptomima bolesti i njihovo prepoznavanje, kao i skrining.
Skrining podrazumeva primenu definisanog pregleda ili testa kod osoba bez simptoma u cilju što ranijeg otkrivanja određene bolesti. U Srbiji, nacionalni skrining programi za rak dojke, rak grlića materice i rak debelog creva usvojeni su 2013. godine a trenutna epidemiološka situacija ukazuje na to da je neophodno hitno otpočeti sa njihovom primenom na celokupnoj teritoriji Srbije.
